اثربخشی درمان تعلل مبتنی بر آموزش شناختی-رفتاری بر خودکارامدی مقابله‌ای و عدم تحمل بلاتکلیفی در دانشجویان اهمال‌کار

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان تعلل مبتنی بر آموزش شناختی-رفتاری بر خودکارآمدی مقابله‌ای و عدم تحمل بلاتکلیفی در دانشجویان اهمال‌کار بود.
مواد و روش: پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانشجویان کارشناسی روانشناسی دانشگاه آزاد واحد ساری در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بود. پس از غربالگری اولیه با پرسشنامه اهمال‌کاری، ۳۰ نفر از دانشجویانی که دارای ملاک‌های ورود بودند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش طی ده جلسه تحت درمان شناختی-رفتاری ویژه تعلل قرار گرفت. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خودکارآمدی مقابله‌ای و پرسشنامه عدم تحمل بلاتکلیفی بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و چندمتغیره در نرم‌افزار SPSS-27 تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در متغیر عدم تحمل بلاتکلیفی تفاوت معناداری وجود دارد (F=11.865, p=0.014, η²=0.364). همچنین، نتایج آزمون اثرات بین‌گروهی برای مؤلفه‌های خودکارآمدی مقابله‌ای نشان داد که بین دو گروه در مؤلفه‌های توقف احساس و افکار ناخوشایند (F=12.257, p=0.002, η²=0.315)، مقابله مسئله‌مدار (F=10.015, p=0.003, η²=0.287) و دریافت حمایت اجتماعی (F=9.844, p=0.004, η²=0.263) تفاوت معناداری وجود دارد.
نتیجه‌گیری: درمان تعلل مبتنی بر آموزش شناختی-رفتاری به طور معناداری منجر به کاهش عدم تحمل بلاتکلیفی و افزایش مؤلفه‌های خودکارآمدی مقابله‌ای در دانشجویان اهمال‌کار شد و می‌تواند به عنوان مداخله‌ای مؤثر در بهبود عملکرد تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.