بازخوانی نشانه‌شناسانه آثار هنری: تدوین چارچوب تفسیری فرویدی برای واکاوی تجلیات ناخودآگاه و فرآیندهای خلاقه در نقاشی
کلمات کلیدی:
ناخودآگاه, فروید, نشانه‌شناسی, خلاقیت هنری, نقاشیچکیده
هدف: هدف پژوهش، طراحی مدلی تفسیری برای تحلیل مؤلفه‌های ناخودآگاه در آثار هنری و استخراج تکنیک‌های خلاقانه نقاشی با تمرکز بر عینیت‌بخشی به محتوای ذهن ناخودآگاه است.
مواد و روش: این مطالعه با رویکرد کیفی و در چارچوب پارادایم تفسیری و روش نظریه‌پردازی داده‌بنیاد انجام شد. داده‌ها از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی در حوزه روانکاوی و زیبایی‌شناسی، و نیز تحلیل محتوای کیفی آثار هنری منتخب گردآوری گردید. نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند انجام شد و ابزار جمع‌آوری داده شامل فیش‌برداری نظام‌مند، کاربرگ تحلیل اثر و مطالعه متون نظری بود. داده‌های متنی و بصری با کدگذاری باز، محوری و گزینشی همراه با تحلیل نشانه‌شناختی بررسی شد. اعتبار یافته‌ها با مثلث‌سازی داده‌ها و بازبینی متخصصان هنر و روانکاوی تضمین گردید.
یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به شناسایی دسته‌های اصلی و مفاهیم محوری درباره سازوکارهای ناخودآگاه در فرآیند خلاقیت شد. الگوی نهایی شامل ارتباط پویای میان خودآگاه و ناخودآگاه، نقش نمادها در انتقال محتوای سرکوب‌شده ذهنی، و تکنیک‌های خلاقانه نظیر نقاشی خودکار، طوفان فکری و روش‌های رهایی ذهن از سانسور آگاهانه است. این مدل چارچوبی منسجم برای تفسیر و تحلیل آثار نقاشی و به‌کارگیری ناخودآگاه به‌منظور ارتقای خلاقیت ارائه می‌دهد.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر نشان داد فهم و بهره‌برداری آگاهانه از سازوکارهای ناخودآگاه می‌تواند به توسعه روش‌های نوین در آموزش و خلق آثار هنری منجر شود و راهی تازه برای پرورش خلاقیت و بیان عمیق عاطفی در هنر نقاشی فراهم آورد.
دانلودها
مراجع
Estoup, A. (2016). The Unconscious. Tehran: Markaz Publications.
Freud, S. (1933). New Introductory Lectures on Psycho-analysis. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=hIqaep1qKRYC&oi=fnd&pg=PR9&dq=Freud,+S.+(1933).+New+Introductory+Lectures+on+Psycho-analysis.+%09&ots=VxNS1K7oQF&sig=gWZ9Kho9pQ6TRBJC7zjgqYYplE4
Freud, S. (1943). A General Introduction to Psychoanalysis. New York: Garden City Publishing Co.
Freud, S. (1966). The Complete Introductory Lectures on Psychoanalysis. New York: W. W. Norton & Co. https://cir.nii.ac.jp/crid/1971430859818139298
Freud, S. (1989). The Ego and the Id. New York: W. W. Norton & Co. https://www.academia.edu/download/34613309/Freud__Sigmund_-_Group_Psychology_and_the_Analysis_of_the_Ego_Hogarth__1949.pdf
Freud, S. (1995). Uni ja isänmurha. Kuusi esseetä taiteesta. Jyväskylä: Gummerus kirjapaino Oy.
Freud, S. (2016). Introductory lectures on psycho-analysis. Routledge. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9781315475776-13/introductory-lectures-psycho-analysis-sigmund-freud
Horburn, J. M. (2001). Art and the Unconscious: A Psychological Approach to a Problem of Philosophy. London: Routledge. https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9781315010045/art-unconscious-thorburn-john
Jung, C. G. (1984). Freud and Psychoanalysis (Vol. 4).
Milner, M. (1986). A Life of One's Own. London: Anchor Brendon Ltd.
Sachs, H. (1951). The Creative Unconscious Studies in the Psychoanalysis of Art. Cambridge: SCI Art Publishers. https://psycnet.apa.org/record/1942-03707-000
Sanati, M. (2003). Psychological Analyses in Art and Literature. Tehran: Markaz Publications.
Schultz, D. (1998). Theories of Personality. Tehran: Arsbaran. https://psycnet.apa.org/record/1998-06741-000
Sharifzadeh, M. R., & Sadat Mansouri, M. (2017). The Epistemology of Myth from Freud's Perspective. Philosophical Journal of Cognition. http://journals.sbu.ac.ir/article_97975.html
Tallis, F. (2002). Hidden Minds: A History of the Unconscious. Arcade Publishing. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=aZqbfUpWTsMC&oi=fnd&pg=PR8&dq=Tallis,+F.+(2002).+Hidden+Minds:+A+History+of+the+Unconscious,+Arcade+Publishing.+%09&ots=c0uFGV1Zcs&sig=6U8OCWD-TkHhn9WDmFme4379g24
Weidemann, C. (2007). Salvador Dalí. New York: Prestel Verlag Publishing.
Weisberg, R. (1986). Creativity: Genius and other myths. WH Freeman/Times Books/Henry Holt & Co. https://psycnet.apa.org/record/1986-97924-000
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Samaneh Mousa, Rahim Kaviani (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
