پیش‌بینی خودکارآمدی مقابله‌ای بر اساس تاب‌آوری و کنترل ادراک‌شده در نوجوانان شهر تهران

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش پیش‌بین تاب‌آوری و کنترل ادراک‌شده در خودکارآمدی مقابله‌ای نوجوانان شهر تهران بود.

مواد و روش: این مطالعه توصیفی-همبستگی روی نمونه‌ای به حجم ۳۹۵ نفر از نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ ساله شهر تهران انجام گرفت که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده‌ها شامل مقیاس خودکارآمدی مقابله‌ای چزنی و همکاران، مقیاس تاب‌آوری کانر و دیویدسون، و مقیاس کنترل ادراک‌شده وایت و همکاران بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۷ صورت گرفت.

یافته‌ها: نتایج تحلیل همبستگی نشان داد بین خودکارآمدی مقابله‌ای با تاب‌آوری (r = .62, p < .01) و کنترل ادراک‌شده (r = .58, p < .01) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. مدل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که دو متغیر تاب‌آوری و کنترل ادراک‌شده قادر به پیش‌بینی ۴۷ درصد از واریانس خودکارآمدی مقابله‌ای بودند (R² = .47, F = 175.42, p < .001). هر دو متغیر پیش‌بین به‌صورت معناداری دارای ضریب بتای مثبت بودند (تاب‌آوری: β = .45؛ کنترل ادراک‌شده: β = .38).

نتیجه‌گیری: یافته‌ها بر اهمیت نقش تاب‌آوری و کنترل ادراک‌شده به‌عنوان عوامل روان‌شناختی مؤثر در ارتقاء خودکارآمدی مقابله‌ای نوجوانان تأکید دارند و پیشنهاد می‌شود در طراحی مداخلات روان‌شناختی و آموزشی، این مؤلفه‌ها به‌طور خاص مورد توجه قرار گیرند.